Vanaf het eerste levensjaar leren kinderen de beginselen van de sociale omgang met hun omgeving, en wordt de basis gelegd voor hun sociaal-emotionele competenties. In de daarop volgende jaren worden kinderen zich steeds bewuster van zichzelf en leren zij steeds beter omgaan met de verwachtingen van de omgeving. Een proces waarmee kinderen deze fundamentele levensvaardigheden verwerven die hen helpen om een persoonlijke identiteit te ontwikkelen en relaties op te bouwen, wordt de sociaal-emotionele ontwikkeling (SEO) of sociaal-emotioneel leren (SEL) genoemd. Sociaal-emotionele ontwikkeling mag met recht een dynamisch proces worden genoemd!
In dit artikel lees je over de spellen van Coole Kikker en hoe je met deze spellen je kind kan helpen bij zijn of haar sociaal-emotionele ontwikkeling. De Coole Kikker spellen en boeken zijn ontstaan vanuit de praktijk voor kinderpsychologie van Drs. Anne Kooijman. In haar praktijk biedt Anne hulp aan ouders en kinderen in de leeftijd van 0-12 jaar met opvoedkundige-, sociaal-emotionele-, lichamelijke- , of gedragsproblemen. De Coole Kikker spellen die zij ontwikkelde helpen ouders, leerkrachten en therapeuten om moeilijke thema’s makkelijker met kinderen te bespreken. De spelletjes zijn niet alleen geschikt voor kinderen met een specifiek probleem, maar voor alle kinderen die wel wat ondersteuning in hun sociaal-emotionele ontwikkeling kunnen gebruiken.
Wat zegt de intern begeleider van Coole Kikker
Ik, als intern begeleider in het primair onderwijs, ben ervan overtuigd dat de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen samenhangt met hun schoolprestaties en dat het versterken van de sociaal-emotionele ontwikkeling ook daadwerkelijk betere schoolprestaties tot gevolg heeft. Aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling past daarom goed binnen de maatschappelijke opdracht van het onderwijs. Naast het stellen van cognitieve doelen moet het onderwijs zich ook richten op andere kwaliteiten zoals sociale kwalificaties en emotionele intelligentie.
Een manier waarop het versterken van de sociaal-emotionele ontwikkeling binnen het onderwijs een plek zou kunnen krijgen is het hanteren van een leerlijn waarin over sociaal-emotionele ontwikkeling wordt nagedacht als een natuurlijk proces dat je kunt stimuleren om positieve resultaten te bereiken en waarin minder wordt nagedacht over sociaal-emotionele ontwikkeling in relatie tot problemen.
De Coole Kikker spellen op school
Binnen deze leerlijn is er bij mijn team vooral behoefte aan praktische ondersteuning. Als invulling voor deze praktische ondersteuning maken wij gebruik van coöperatieve en educatieve spellen.
- In groep 1 t/m 3 zijn de leerkrachten en de kinderen heel enthousiast over het spel “Wie helpt de Kikker”. Spelenderwijs leren jonge kinderen cognitieve en sociaal-emotionele vaardigheden.
Op het gebied van sociale vaardigheden wordt samen met de kinderen antwoord gegeven op vragen over allerlei dagelijkse sociale situaties waar ze mee te maken hebben. Hierbij leren de kinderen de regels van het sociale verkeer en hoe ze door goede manieren plezierig met elkaar om kunnen gaan.
Met het spelen van het spel wordt er gewerkt aan het zelfvertrouwen en daarmee ook aan de weerbaarheid van de kinderen en leren zij omgaan met het vragen van hulp en met het omgaan van de grenzen van anderen. Om het spel te kunnen spelen moeten de kinderen leren samen te werken, dit gebeurt spelenderwijs doordat de kinderen naar elkaar moeten luisteren, op hun beurt moeten wachten, kunnen delen en soms hun eigen belang eventjes opzij moeten zetten. De specifieke samenwerkingsoefeningen dragen bij aan een positief groepsgevoel en positieve omgang met elkaar.
In dit spel komen ook cognitieve vaardigheden op het gebied van taal en rekenen aan bod. De leerkracht kan de vragen en opdrachten afstemmen op het ontwikkelingsniveau van de groep.
- Vanaf groep 4 t/m groep 8 wordt het spel “Kikkerbecool” ingezet.
Dit spel is zonder instructie snel in te zetten zelfs met een grote groep kinderen. Het spel lokt interessante en leuke discussies uit over sociaal emotionele onderwerpen op het gebied van sociale vaardigheden, goede manieren, opkomen voor jezelf en omgaan met pesten en plagen. Kinderen vragen er om, om het spel te spelen!
- In groep 4 t/m 8 is de praktische ondersteuning sinds kort aangevuld met het spel “Spring kikker Spring”.
In dit spel ontdekken en begrijpen de kinderen welke gevoelens ze kunnen hebben in een bepaalde situatie en welke invloed dit heeft op hun gedrag. Ze leren wat ze kunnen doen om zich beter te voelen en ze leren open te staan voor de verschillende emoties van anderen en hoe je elkaar kunt helpen.
De Coole Kikker spellen voor thuisgebruik
Als intern begeleider op een basisschool kan ik deze spellen aanraden aan andere scholen, maar als ouder kan ik de spellen “Wie helpt de Kikker” en “Kikkerbecool” tevens aanraden om te spelen binnen andere situaties als de schoolse situatie!
Met deze spellen kun je je kind spelenderwijs helpen met de Cito-doelen van groep 1 en 2 voor taal en rekenen, maar voornamelijk voor thuis gebruik is het gewoon een erg leuk spel.
“Wie helpt de kikker?” is een prachtig coöperatief spel voor kinderen van 4-8 jaar waar ze zowel op cognitief, als op sociaal-emotioneel gebied, wijzer van worden! Bij dit spel loop je door een dierentuin en leer je leuke wetenswaardigheden. Jij als volwassene leest de vragen voor waar de kinderen samen antwoord op kunnen geven. Onderweg kunnen de kinderen euromunten bemachtigen. Wanneer ze op een appeltje komen,worden alle euro’s bij elkaar opgeteld en samen overleggen ze welk gezond hapje voor kikker gekocht kan worden. De vragen worden afgewisseld met samenwerkingsopdrachtjes of actieve spring- en klap spelletjes. Spelenderwijs leren ze zo 7 belangrijke cognitieve en sociaal-emotionele vaardigheden: Sociale vaardigheden, samenwerken, rekenen, taal, goede manieren en weerbaarheid en omgaan met 1 en 2 euro munten.
Het spel “Kikkerbecool” is een spannend bordspel voor kinderen vanaf 7 jaar. Tijdens dit spel leren kinderen met elkaar over 4 vaardigheden:
- sociale vaardigheden,
- goede manieren,
- opkomen voor jezelf
- omgaan met pesten en plagen.
Kikkerbecool is een bordspel waar kinderen echt wijzer van worden. Ze geven hun mening over sociale situaties, goede manieren, opkomen voor jezelf en anderen en omgaan met pesten en plagen en verdienen zo fiches. Ze laten hun hersens kraken en bedenken wat een Coole Kikker zou antwoorden. Je kunt het spel met 1 kind spelen maar met meer kinderen ontstaan er echt leuke discussie! Zelfs een klas van 30 kinderen kan, in 6 groepjes van 5, dit spel spelen. Dan kunnen ze samen overleggen welk antwoord ze geven en een situatie in een toneelstukje nadoen. sommigen spelen dan bijvorbeeld de pestkoppen en een ander laat zien wat hij zou doen in zo’n situatie. Sommigen spelen dan bijvoorbeeld de pestkoppen en een ander laat zien wat hij zou doen in zo’n situatie Maar het is dus ook erg leuk om met 2 of 4 kinderen en ouders te spelen. Als kinderen het spel al eens met een volwassene erbij hebben gespeeld, kunnen ze het ook met elkaar spelen zonder dat een leerkracht of ouder aanwezig is. Wanneer de kinderen een antwoord waarderen, wordt een fiche gegeven aan degene die zijn mening heeft gegeven.
Wat vinden de kinderen van de spellen van de Coole Kikker
Op school zijn de kinderen enorm enthousiast over de Coole Kikker spellen. Op vrijdagmiddag mogen de kinderen vaak “vrij spelen”, een van de favoriete spellen is “Spring kikker spring”. Het is leuk om te zien dat er dan groepjes gemaakt worden door kinderen die op andere momenten elkaar niet zo veel opzoeken.
Ook het spel “Wie helpt kikker” spelen de kinderen graag. In het begin speelden we het spel met name met kinderen die wat ondersteuning nodig hebben bij hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Maar al snel kwamen andere kinderen kijken en wilden meedoen. Tijdens de “peerlessen” komt een kind vanuit groep 8 spelen met de kinderen in de onderbouw. De groep 8 kinderen vragen vaak of ze “Wie helpt kikker” mogen spelen met de jonge kinderen. De kinderen zien het echt als spel, en niet als een leermoment.
Het spel Kikkerbecool heb ik, voordat het mee naar school ging, eerst thuis gespeeld met de kinderen en buurkindjes van mijn zus. Ik voelde me bijna schuldig dat ik het spel dezelfde avond weer mee naar huis moest nemen. Ik beloofde dat ik het spel in het weekend weer mee zou nemen uit school zodat we het nog vaker konden spelen.
