Leerlijn ICT

Leerlijn basisvaardigheden ICT

Inleiding:

Een eerste opmerking moet onmiddellijk gemaakt worden. Kunnen er wel leerlijnen uitgedacht worden voor een vak dat niet in de eindtermen van de basisschool beschreven is?

Eigenlijk niet!

Ict is op dit ogenblik niet opgenomen in het leervakkenpakket van de basisschool. Men is het er wel over eens dat het nadrukkelijk verweven zit in bijna alle andere vakken. Het is duidelijk vakoverschrijdend.

Moeten er dan leerlijnen en einddoelen geformuleerd worden?

De ict-coördinatoren van het Stedelijk Onderwijs Antwerpen dachten van wel, maar met één belangrijk voorbehoud. Dit document heeft geen dwingend karakter. Het schoolteam mag zich niet vertwijfeld beginnen afvragen hoe ze ook dit nog gaan verwezenlijken in de klas. Wij zijn ons meer dan terdege bewust van de planlast die de leerkrachten van het basisonderwijs treft. Wij willen daarom ook niemand dwingen deze richtlijnen onmiddellijk in de praktijk te brengen.

Belangrijk evenwel is de wetenschap dat ict reeds op dit ogenblik onlosmakelijk verbonden is met de opvoeding van onze leerlingen. Dit proces is in wezen nog maar net gestart, het zal in de komende jaren een steeds groter deel van het schoolgebeuren inpalmen.

Daarom is het onze bedoeling geweest om een leidraad voor de school te maken. Een voorbeeld hoe je als team op een gestructureerde manier kan werken met het ict gegeven.

Het schoolteam kan dit document aanpassen, uitdunnen of uitbreiden zoals het dat zelf verkiest. In ieder geval kan het als raamwerk gebruikt om een hoofdstuk in het schoolwerkplan te vormen.

Misschien zijn er een aantal leerdoelen te hoog gegrepen of te ver gezocht. De werkgroep ict-coördinatoren zal volgend schooljaar dit werk evalueren en eventueel aanpassen waar nodig. Dit werkdocument zal nooit af zijn. De ict-problematiek is zelf voortdurend in beweging, het is daarom niet meer dan normaal dat de leerlijnen dat ook zijn.

Om dit document toch enigszins hanteerbaar te maken voor de collega in de klas hebben wij alle vaardigheden uitgesplitst per klas. Zo krijg je in één oogopslag een overzicht van de voorgestelde leerlijnen voor een bepaald leerjaar. Wij dachten ook dat het nuttig is dat we bij een aantal items extra info geven. Ook dit is apart en overzichtelijk gebundeld.

Het laatste hoofdstuk van de algemene leerlijnen heet “VERRIJKING”. Hier vinden de “onderwijsnerds” ideeën om verder het ict-landschap met hun leerlingen te verkennen.

De verschillende delen moet je als volgt interpreteren :

Eventueel voor te bereiden (voor de leerlingen die daaraan toe zijn).

Nieuw aan te bieden.

Uitdiepen wat vooraf ging en herhalen door de leerlingen die ze nog niet bereikt hebben.

De leerdoelen die gemarkeerd zijn met een sterretje veronderstellen wij als “niet essentieel te verwerven leerstof”. Wat overblijft beschouwen wij als
te kennen eindtermen.

Nog eens, wij willen uitdrukkelijk stellen dat dit plan niet bindend is. Toch willen wij proberen te vermijden dat het hele project dode letter blijft. Het is immers niet de bedoeling dat dit document ongebruikt in het schoolwerkplan verdwijnt. Het is daarom onze taak om de schoolteams te begeleiden in hun planning van een ict-minded onderwijs in de school. Aarzel dus niet om de ict-coördinator van jouw school te contacteren.

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

1. Het gebruik van de PC

Doel :

Een aantal algemene begrippen over de computer verwerven en die op de juiste manier kunnen gebruiken

P1

De begrippen toetsenbord, muis, beeldscherm, cd-rom, printer, … kunnen gebruiken

Zie woordenlijst op onze webstek : www.ict-stof.net

P2

Een Pc en zijn randapparaten op een correcte manier kunnen aan-/uitzetten.

PC-kast, beeldscherm, printer, speakers, …

P3

Een diskette kunnen insteken en uitnemen

Wachten tot het lampje niet meer brandt voor je de diskette eruit neemt

P4

Een cd-rom kunnen insteken en uitnemen

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

2. Het gebruik van de Muis

Doel :

Een aantal motorische vaardigheden verwerven en een aantal muisfuncties beheersen

M1

De muis kunnen bewegen zodat de muiscursor zich gericht over het scherm verplaatst

De muis daarvo
or op de juiste manier vastnemen

M2

Gericht selecteren met de muis

Tekst, snelkoppelingen, iconen aanklikken

M3

Gericht met de muis kunnen slepen door linker muisknop ingedrukt te houden

Voor kleuters: kindersleep, dwz op item klikken, muis verplaatsen en op item klikken

Schuifbalken kunnen gebruiken

M4

Weten dat de cursor verschillende vormen kan aannemen

Pijltje, handje, vrachtwagentje, …

M5

Weten welke handelingen kunnen verricht worden met de verschillende vormen van de cursor

Kiezen met de ‘pijl’, vastgrijpen met het ‘handje’, wachten bij zandloper

M6

Klikken en dubbelklikken met de muis

M7*

Met de rechter muisknop snelmenu’s kunnen oproepen

Kopiëren, plakken, eigenschappen, …

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

3. Het gebruik van het Toetsenbord

Doel :

Een aantal belangrijke toetsen kunnen gebruiken

T1

Het alfanumerieke klavier kunnen gebruiken

T2

Het numerieke klavier kunnen gebruiken

Getallen invoeren zonder de shift-toets te moeten gebruiken

T3

Shift-toets gebruiken voor hoofdletters

Eigennaam, begin zin, …

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

3. Het gebruik van het Toetsenbord (vervolg)

T4*

Shift-toets gebruiken om selectie opeenvolgend te vergroten

In combinatie met muisklik en/of pijltjestoetsen

T5

Shift Lock-toets gebruiken om een reeks hoofdletters na mekaar in te toetsen

T6

AltGr-toets gebruiken voor speciale tekens

@- en €-teken

T7*

Alt-toets gebruiken om rolmenu’s te activeren

In de menubalken

T8*

Ctrl-toetsen gebruiken om selectie willekeurig te vergroten

In combinatie met muisklik en/of pijltjestoetsen

T9

Enter-toets doelgericht kunnen gebruiken

Je keuze bevestigen i.p.v. te muisklikken

T10

Escape-toets doelgericht kunnen gebruiken

Beëindigen van een DOS-programma

T11

Backspace-toets doelgericht kunnen gebruiken

Het teken vóór de cursor wissen

T12

Delete-toets doelgericht kunnen gebruiken

Het teken nà de cursor wissen

T13*

Tab-toets doelgericht kunnen gebruiken

Verspringen naar volgend veld in dialoogvenster, formulier on-line invullen

T14

Pijltjestoetsen doelgericht kunnen gebruiken

T15*

Functie-toetsen doelgericht kunnen gebruiken

Op F1 drukken om hulp te vragen over een toepassing

T16

Toetsen om snel door een tekstdocument te navigeren (Home, End, Page Up, Page Down) doelgericht kunnen gebruiken

T17

De spatiebalk kunnen gebruiken

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

4. Het gebruik van het Besturingssysteem

Doel :

Kennismaken met de werking van de computer en zijn besturingssysteem (vooral Windows)

B1

Een snelkoppeling (op het bureaublad) doelgericht kunnen gebruiken om een programma te starten of een document te openen

B2

De Start-knop doelgericht kunnen gebruiken

Een programma starten, de PC afsluiten, NIET ineens op de aan/uit-schakelaar drukken

B3

Doelgericht door het Start-menu kunnen navigeren

Met muis, of met pijltjestoetsen in combinatie met enter om te kiezen

B4

Doelgericht de verkenner kunnen gebruiken om mappen en documenten op te zoeken

Door op het plusteken te klikken de onderliggende mappen zichtbaar maken

B5

Met de verkenner een map kunnen maken en daar bestanden naar kopiëren

B6

Door middel van de verkenner bestanden kunnen overzetten van harde schijf naar diskette en omgekeerd

Een bestand selecteren, dan kopiëren, ten slotte plakken in een andere map, slepen van bestanden naar een andere plaats

B7

Vensters kunnen openen, aanpassen, sluiten, verkleinen, vergroten en verplaatsen (slepen)

Het systeemmenu rechtsboven in een venster gebruiken

B8

Kunnen kopiëren (langs het klembord)

Een selectie via het menu kopiëren en daarna ergens anders plakken

B9

Weten dat je gewiste bestanden vanuit de ‘prullenbak’ terug kunt zetten naar de oorspronkelijke locatie

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

5. Gebruikerssoftware

Algemeen

Doel :

Een aantal veelgebruikte functies, die in programma’s voorkomen, kunnen gebruiken

Ga1

Het doel en het gebruik kennen van een tekstverwerker, rekenblad, browser, tekenprogramma, …

Voor een rekenblad kiezen als er iets berekend moet worden

Ga2

In een toepassing een menu kunnen hanteren

Openen, opslaan, afdrukken, …

Ga3

In een toepassing een dialoogvenster kunnen hanteren

Afdrukvenster, keuze lettertype, …

Ga4

In een toepassing figuren, foto’s, … kunnen verplaatsen

In een tekstverwerker een afbeelding verslepen naar een andere plaats

Ga5*

In een toepassing
de helpfunctie kunnen raadplegen

Op F1 drukken of in het hoofdmenu Help opvragen

Ga6

Een handeling ongedaan kunnen maken

Hoofmenu:Bewerken – Ongedaan maken (Ctrl-Z)

Ga7

Een selectie kunnen knippen, kopiëren, plakken, …

Ook via rechtermuisknop

Ga8

Objecten zoals tekst en figuren kunnen invoegen, selecteren, verplaatsen, vergroten en verkleinen, afdrukken

Via menu en-of werkbalk

Ga9*

Leren dat je verschillende soorten gebruikerssoftware kunt laten samenwerken.

Een tekenprogramma met een tekstverwerker

Werken met tekstverwerker

Doel :

Teksten kunnen opmaken, bewerken en opslaan

Gt1

In een document tekstgedeelten kunnen selecteren, kopiëren, knippen en plakken

Gt2

Tekstopmaak kunnen gebruiken : vet, onderstreept, cursief, lettertype

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

5. Gebruikerssoftware (vervolg)

Werken met tekstverwerker

Gt3

Tekst kunnen uitlijnen : links, gecentreerd, rechts, uitgevuld

Gt4

Controlefuncties kunnen gebruiken

Spelling, grammatica, synoniemen, …

Werken met rekenblad

Doel :

In een rekenblad gegevens invoeren en eenvoudige berekeningen uitvoeren

Gr1*

Met behulp van een rekenblad eenvoudige bewerkingen kunnen automatiseren

Beperken tot de 4 hoofdbewerkingen

Gr2*

De opmaak-en lay out-mogelijkheden van een rekenblad gebruiken om een tekst te presenteren.

De vakken met tekst, afbeeldingen en animaties vullen

Gr3*

Doorheen een rekenblad navigeren met behulp van de muis, tab-toets, pijlentoetsen, …

Van cel naar cel (vak naar vak) springen

Gr4*

Cel(len), rij(en), kolom(men
),
van een rekenblad selecteren met behulp van de muis of toetsenbord

Wachten tot de cursor de juiste vorm aanneemt (gewoonlijk een kruisje)

Gr5*

Een selectie van cel(len), rij(en), kolom(men) en het rekenblad kunnen kopiëren, verplaatsen, verwijderen, …

Gr6*

Rijen en kolommen kunnen verbreden en versmallen

Met de cursor op een celrand gaan staan en naar links of rechts slepen

Gr7*

Rijen en kolommen kunnen invoegen en verwijderen

Grafisch werken

Doel :

Figuren kunnen tekenen en bestaand beeldmateriaal kunnen bewerken

Gg1

De mogelijkheden van enkele tekenpakketten verkennen en kunnen gebruiken

Een tekening kunnen maken, een meetkundige figuur tekenen, illustraties ontwerpen, …

Gg2*

In een beeldverwerkingsprogramma figuren, foto’s, … kunnen opmaken

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

5. Gebruikerssoftware (vervolg)

Zoeken op het internet en andere informatiebronnen

Doel :

De leerlingen kritisch en functioneel laten omgaan met de informatie op het internet

Gi1

Door middel van grafische elementen navigeren en zoeken binnen een browservenster

Op een pijltje klikken om naar een andere plaats binnen het document te springen

Gi2

Door middel van hyperlinks navigeren en zoeken binnen een browservenster op een website

Op een onderstreept woord (de hyperlink) klikken om naar een andere plaats binnen het document te springen

Gi3

Door middel van een alfabetisch register navigeren en zoeken binnen een educatieve toepassing

In een elektronisch woordenboek op de A klikken om snel alle woorden met die beginletter op te vragen

Gi4

Door middel van een tijdslijn navigeren en zoeken binnen een educatieve toepassing

In Encarta een plaats op de tijdslijn aanklikken

Gi5

Een website-adres (URL) schrijven om de gezochte site te bereiken

www.ict-stof.net

Gi6

Door middel van de map ‘Favorieten’ navigeren en zoeken op het internet

Gi7

Een webadres toevoegen bij ‘Favorieten’

Gi8

Via een zoekrobot zoeken op het internet

www.google.be, …

Gi9

Afdrukken van informatie gevonden op het internet

Gi10

Overnemen van informatie gevonden op het internet

Kopiëren naar werkblad

Gi11

Selectief afdrukken van informatie gevonden op het internet

Gedeelte van een website

&n
bsp;

Gi12

Selectief overnemen van informatie gevonden op het internet

Kritische zin optimaliseren: niet gelijk wat afdrukken

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

5. Gebruikerssoftware (vervolg)

Zoeken op het internet en andere informatiebronnen

Gi13

Zoekfuncties van een digitaal naslagwerk leren gebruiken

Elektronische post

Doel :

a) de leerlingen communicatieve vaardigheden aanleren door het gebruik van e-mail

b) een kritische houding leren aannemen t.o.v. de gekregen elektronische post (chatten, netiquette)

Gp1

Een e-mail lezen

postvak in” en “verzonden mails”

Gp2

Een e-mail opstellen

Gp3

Een e-mail versturen

Het adres en het onderwerp op een juiste manier invullen

Gp4

Een e-mail beantwoorden

Een nieuwe e-mail opmaken door op de knop ‘afzender beantwoorden’ te klikken

Gp5*

Een bijlage koppelen aan een e-mail

Een tekening of een tekst mee met de e-mail verzenden

Gp6

Een e-mailadres noteren

Met het ‘apenstaartje’

Gp7

Een adresboek samenstellen/ aanleggen

Gp8*

Een adresboek raadplegen

Op het adresboek klikken om een naam op te zoeken

Gp9*

Een adresboek beheren

Adressen kunnen toevoegen/verwijderen

Gp10*

Een eenvoudig communicatiepakket leren gebruiken om met personen of groepen binnen een bestaand netwerk te communiceren

Chatten met Winpopup

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

5. Gebruikerssoftware (vervolg)

Educatieve software

Doel :

Vlot kunnen werken met een bestaand educatief programma

Ge1

Educatieve software kunnen openen en sluiten

Ge2

Tijdens een sessie met educatieve software getallen, woorden en eenvoudige zinnen kunnen intikken/ verbeteren

Ge3

Inzien dat de computer ook kan gebruikt worden voor het afspelen van audio-cd’s en dvd’s

Ge4*

Met een softwarepakket constructies bouwen

Legoland, Bob De Bouwer

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

6. Attitudes

Doel :

Een juiste en verantwoorde houding tegenover computergebruik aanleren

A1

De beperkingen en mogelijkheden van de Informatie- en Communicatietechnologie (ICT) onderkennen

Ervaren dat niet alle informatie die je op het internet vindt interessant of juist is

A2

Hardware en software met zorg hanteren

Cd-roms in doosjes opbergen

A3

De bedienings- en veiligheidsvoorschriften juist hanteren

Doen wat er op het scherm/ pankartes/het bord geschreven staat

A4

Aandacht voor de ergonomische aspecten

Niet met de neus op het scherm, juiste houding, …

A5

Respect voor privacy van de anderen

Geen foto van iemand zonder zijn toestemming op het internet plaatsen

A6

Respect voor intellectuele rechten van de anderen

Niet zomaar gedeelten uit andermans tekst in je eigen werk gebruiken

A7

In het algemeen inzien dat bepaalde gedragsregels, gekend onder de term netiquette, op het internet van toepassing zijn.

In een e-mail of in een chatbox de woorden niet volledig met hoofdletters schrijven

A8

Internet: inzien dat zoeken van contacten via chat, e-mail e.a. niet zonder gevaar is

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

7. Verrijking

Doel :

Eventuele uitbreiding indien dit mogelijk/zinvol is

V1

De computer met randapparatuur ‘vanuit de doos’ kunnen assembleren

V2

Inzien dat je een Pc moet onderhouden: met virusscanner, defragmentatie en opruimen van bestanden

Als de computer te traag werkt of vaak vastloopt

V3

Op het bureaublad de pictogrammen schikken, de achtergrondkleur instellen, een patroon of afbeelding als achtergrond kiezen

V4

Een eenvoudige presentatie kunnen maken

Via een presentatiepakket zoals Powerpoint, Draw (OpenOffice)

V5

Lay-out van een pagina kunnen verzorgen d.m.v. het instellen van de marges, centreren van tabellen, kop- en voetteksten bijvoegen

V6

Met de functie ‘Wizard grafieken’ op basis van ingevulde gegevens snel een grafiek maken

Een rij getallen selecteren op een rekenblad, dan klikken op de knop grafiek-wizard

V7

Een tekstdocument als webpagina kunt opslaan

Kies voor “.html” bij het opslaan

V8

Helderheid en contrast van een monitor kunnen bijregelen

V9

Een snelkoppeling (op het bureaublad) kunnen maken.

Om sneller een veelgebruikt programma te laten starten

 

V10

Beeld, tekst en geluid op een creatieve manier weten te combineren

Geluiden en achtergronden kiezen bij een tekstdocument

 

V11

In een tekstdocument een hyperlink kunnen invoegen

 

 

Deelgebied

Voorbeelden

K1/2

K3

1

2

3

4

5

6

7. Verrijking (vervolg)

V12

Tabellen kunnen invoegen

Via werkbalk

V13

Tabellen kunnen opmaken

Zie rekenblad

&
nbsp;

V14

In tabellen kunnen navigeren

Zie rekenblad

V15

Inzien dat je zelf voor de computer eenvoudige instructies kunt schrijven met Logo of een andere programmeertaal.

De ‘schildpad’ een tekening op het scherm laten maken met de opdrachten vooruit, achteruit, rechts enz.

V16

Een eenvoudige website kunnen maken met behulp van een HTML-editor zoals ‘KidsWeb’

Kidsweb (eenvoudig + kindvriendelijk)

Frontpage, …

V17

Zich binnen een spelwereld bewegen en problemen oplossen door logica, invoelings- en combineervermogen

The Simms, Rollercoaster, Stronghold, Lord of the Rings enz.

V18

Zich leren bewegen en oriënteren in een virtuele 3D omgeving

Harry Potter, Robbie Konijn…

Uitnodiging Bovenbouw

Thema-avond over het onderwerp: Veilig naar school, een zorg van ons allemaal.   Ondanks het feit dat kinderen uit de bovenbouw in staat zouden moeten zijn zelfstandig ...